Rys historyczny Cudownego Obrazu Matki Bożej
i Sanktuarium w Myślenicach
Pani Myślenicka to Eleusa, typ ikonograficzny przedstawiający Matkę Bożą trzymającą w ramionach Jezusa, który obejmując Jej szyję, przytula się do policzka. Jest to wizerunek Matki czułej, serdecznej, kochającej, wyrażającej także boleść nad przyszłą męką Syna.
Obraz ten według legendy został namalowany we Włoszech w XVI wieku. Miał należeć do papieża Sykstusa V, a następnie wnuczki jego siostry, ksieni klasztoru w Wenecji. Ta zaś miała podarować Wizerunek księciu Jerzemu Zbaraskiemu, który umieścił go w swoim krakowskim domu.
Naukowe badania Myślenickiej Eleusy z lat dziewięćdziesiątych XX wieku podają jednak inne źródło pochodzenia Obrazu. W ich świetle powstał on w XVII wieku i jest dziełem malarza nie związanego z polskim kręgiem artystycznym. Cechy stylistyczne, kolorystyka, technika wykonania wskazują na środowisko manierystów praskich dworu cesarza Rudolfa II Habsburga. Ten uznany ośrodek kultury europejskiej znajdował się na trasie podróży, wspomnianego, księcia Jerzego Zbaraskiego.
W latach dwudziestych XVII wieku w Krakowie wybuchła zaraza, w związku z tym Obraz przeznaczono do spalenia. Uchronił Go przed zniszczeniem urzędnik Marcin Grabysza, przenosząc do swojego domu w podkrakowskich Łagiewnikach. Po kilku latach, rodzina Grabyszów przywiozła Obraz do domu w Górnej Wsi koło Myślenic. W pierwszych dniach maja 1633 roku doszło do niezwykłych wydarzeń – Marcin Grabysza, tracący wzrok, odzyskał zdrowie, a na Wizerunku zaczęły pojawiać się wonne krople o konsystencji olejku. Ówczesny proboszcz myślenickiej parafii, ks. Wojciech Ofiarowicz, zdecydował o zbadaniu zjawiska. Komisja krakowskich teologów orzekła o cudownym pochodzeniu wydarzeń. We wspomnienie Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, 2 lipca 1633 roku, Obraz Matki Bożej w uroczystej procesji, wniesiono do kościoła i ogłoszono łaskami słynący.
Kilkanaście lat później Cudowny Wizerunek umieszczono w kaplicy fundowanej przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego i jego żonę Krystynę Lubomirską. Obiekt wzniesiono w 1656 roku jako wotum za uzdrowienie przez Panią Myślenicką syna hetmana, Aleksandra Koniecpolskiego.
Myśl o koronacji Obrazu pojawiła się z początkiem lat sześćdziesiątych XX wieku. Idea wpisywała się w przeżycia uroczystości kościelnych związanych z Wielką Nowenną przed obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski, m.in. peregrynacją obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W tych latach miały również miejsce w archidiecezji krakowskiej koronacje innych wizerunków Maryi. Wzrastał kult maryjny, także w Myślenicach. W dniu 22 stycznia 1967 roku Stolica Apostolska wyraziła zgodę na nałożenie koron papieskich na Obraz Pani Myślenickiej. Zaszczyt koronacji przypadł kard. Karolowi Wojtyle. Uroczystość odbyła się w niedzielę 24 sierpnia 1969 roku. Mszy Św. przewodniczył metropolita poznański abp Antoni Baraniak.
W 1983, gdy obchodzono 350-lecie od powstania sanktuarium, doszło do włamania i kradzieży koron z Cudownego Obrazu. Nowe korony zostały poświęcone przez papieża Jana Pawła II podczas Mszy Świętej na krakowskich Błoniach 22 czerwca tego samego roku. Rekoronacji dokonał kardynał Franciszek Macharski w święto Narodzenia NMP, 8 września 1983 roku.
Źródło: ks. Piela Michał SDS, Historia parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myślenicach, Wrocław – Myślenice 2011, s. 273-293, 541-543, 562, 573.
Z historii Parafii i kultu Matki Bożej
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myślenicach, nalężąca do archidiecezji krakowskiej, której początków trzeba szukać w XIII wieku, przez cały czas istnienia szerzyła kult maryjny.
Niezwykle znaczącym w historii parafii był rok 1633. Wówczas władze kościelne uznały za prawdziwe cuda, które w maju tego roku dokonały się przy Obrazie Matki Bożej na Górnym Przedmieściu w Myślenicach. 2 lipca 1633 r. Obraz Ten został wprowadzony w uroczystej procesji do kościoła parafialnego. Później umieszczony w kaplicy zbudowanej w 1642 – 46 r. przez hetmana wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego, Stanisława Koniecpolskiego, przyciągał liczne rzesze wiernych i pielgrzymów. Twórcą jednego z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w diecezji krakowskiej – jakim w ówczesnym czasie było sanktuarium Matki Bożej w Myślenicach – był gorliwy duszpasterz, ks. Wojciech Ofiarowicz. To on zainicjował powstanie w 1636 roku prepozytury i mansjonarii w Myślenicach, z myślą o obsłudze duszpasterskiej. W 1641 r. powstało także Bractwo Różańcowe.
Przy „Matce Miłościwej” i Matce Miłosierdzia”, jak określano Cudowny Obraz Matki Bożej Myślenickiej, dokonywały się liczne cudowne uzdrowienia. Pątnicy przybywający tutaj z odległych stron doznawali niezwykłych łask. W latach 1624-1642 kustosz sanktuarium ks. Wojciech Ofiarowicz odnotował 1428 łaski. Obraz Matki Bożej Myślenickiej stał się znany na Mazowszu i we Lwowie, w Kielcach, Gidlach, w Łomży, Nowym Sączu, na Podhalu, w Kętach, w Olkuszu a także w Wielkopolsce. Sanktuarium Myślenickie cieszyło się znaczną sławą jeszcze w XVIII wieku, pomimo wielu klęsk i kataklizmów dziejowych, których doświadczało w tym czasie.
Na przestrzeni wieków podstawową troską wielu znakomitych i gorliwych proboszczów i duszpasterzy w parafii myślenickiej, było ożywianie wiary i umacnianie pobożności maryjnej. Sanktuarium wciąż przyciągało rzesze wiernych, którzy troszczyli się o jego odnowienie i upiększenie, a przy Obrazie Pani Myślenickiej składali wota z podziękowaniem za doznane łaski i cudowne uzdrowienia.
Kult Matki Bożej Myślenickiej doznał ponownego ożywienia na przełomie XIX i XX w. Szczególną rolę – zarówno kościelną jak i patriotyczną – odegrał on w życiu parafii myślenickiej i całej Ziemi Myślenickiej w latach dyktatury stalinowskiej a następnie panowania ustroju socjalistycznego i znamiennych przemian w życiu narodu polskiego, zmierzających do odzyskania wolności i niezawisłości.
Kulminacyjnym momentem rozwoju kultu maryjnego i Sanktuarium było ukoronowanie Cudownego Obrazu Pani Myślenickiej koronami papieskimi w dniu 24 sierpnia 1969 r. przez Metropolitę Krakowskiego, kard. Karola Wojtyłę.
Dzisiaj Cudowny Obraz Matki Bożej Myślenickiej gromadzi wielu wiernych z Myślenic i okolicy. W tym sanktuarium przeżywają oni bogate życie sakramentalne, trwają w całodziennej adoracji przed Najświętszym Sakramentem w kaplicy Matki Bożej, wciąż doznają wielu łask.